منشور زندگی در منظر امام رضا علیه السلام

سبک زندگی با مفهوم عقل معاش که همان شیوه زیستن است یکسان است یعنی عقلی که به انسانی می گوید چطور باید زندگی کرد. سبک زندگی اسلامی و عقل معاش، توجه اجرای اسلام با همه ابعاد آن در تمام عرصه های زندگی آدمی است و می توان در دسته بندی مشخص و با ملاحظه ارتباطات سه گانه انسان با خدا و خود و خلق، زندگی مومنانه ای ساخت و با تگیه بر متن سخن و سیره معصومان علیهم السلام شیوه زیستن را مشق کرد.

سبک زندگی معیار

مفهوم سبک زندگی:

سبک زندگی با مفهوم عقل معاش که همان شیوه زیستن است یکسان است یعنی عقلی که به انسانی می گوید چطور باید زندگی کرد. سبک زندگی اسلامی و عقل معاش، توجه اجرای اسلام با همه ابعاد آن در تمام عرصه های زندگی آدمی است و می توان در دسته بندی مشخص و با ملاحظه ارتباطات سه گانه انسان با خدا و خود و خلق، زندگی مومنانه ای ساخت و با تگیه بر متن سخن و سیره معصومان علیهم السلام شیوه زیستن را مشق کرد.

ارتباط سیره و سبک زندگی:
سیره  در زبان عربی از ماده سیر است. سیره یعنی حرکت، رفتن راه رفتن و سیره یعنی نوع راه رفتن. به عبارتی سیره بر وزن فعله است که در این وزن، واژه بر نوع عمل دلالت می کند. سیر یعنی رفتن و سیره یعنی نوع راه رفتن.  سیره را می توان به معنای، نوع و سبک را به معنای، رفتار دانست. سبک زندگی به مسائلی بر می گردد که متن زندگی انسان را در دنیا شکل می دهد. بدهی است تکیه بر سبک زندگی اسلامی متکی بر سیره و توصیه های معصوم(علیهم السلام) خواهد بود و زندگی مومنان از زاویه متن زندگی امام، رفتار، روش و حتی توصیه ایشان ترسیم می شود.پیروی از سیره
طبیعی است که امکان استفاده از سیره و منش پیشوایان معصوم علیهم السلام برای همگان فراهم است. پس موظفیم همچون تاسی به پیامبرصل الله علیه و آله در گفتار و رفتار از امام نیز بهره بگیریم. آنچه در زندگی امام رضا علیه السلام همچون سایر معصومان علیهم السلام کاملا آشکار است و می توان به آن به عنوان محوری در الگو گیری تکیه کرد این است که خلق و خوی امام مانند سخن و دینشان جامع و همه جانبه بود. امام در همه ابعاد انسانی در حد کمال و تمام بودند.

نقش سازندۀ الگوها در زندگی:

هر انسان مومنی برای دست یابی به معیار، در پی یافتن الگویی پسندیده است تا خود را با او مقایسه کند و زندگی خویش را با رنگ آن بیاراید الگو خواهی و قهرمان پرستی، ریشه در ارزش پرستی آدمی دارد. قرآن با توجه به این نیاز، به زندگی شخصیت های همچون حضرت ابراهیم، اسماعیل، موسی،مریم، یحیی، یوسف و به خصوص پیامبر اعظم اشاره می کند و همگان را به سرمشق گیری از زندگی آنان ترغیب می سازد قرآن مومنان راستین را در نگاهشان به واقعیت و موضع گیری هایشان در برابر آن، متعادل و موزون می خواهد. همچنان که به لحاظ شخصیتی نیز ضمن ارائه بایدها و نبایدها او را هماهنگ و دارای باورها و رفتارهای منسجمی می خواهد تا بتواند از هر فرصتی که برایش فراهم می شود، بهترین بهره برداری را به عمل آورند و با بهره گیری از الگوها، به نمونه ای از انسان کامل برسد.

ارتباط با خدا:

پارسایی و بندگی:

در حالات معنوی امام رضا علیه السلام: ایشان کم خواب بودند. بسیار روزه می گرفتند و می فرمودند هرکس سه روز از هر ماه را روزه بگیرد، مثل این است که همه عمرش را روزه گرفته. رجاء بن ضحاک: کسی را با تقواتر از او در برابر خدا ندیدم و کسی را ندیدم که بیشتر از او در تمام اوقاتش ذکر خدا گوید و ندیدم کسی را که خداترس تر و پارساتر از او باشد. امام نام و یاد خدا را در همه حال  جاری می ساخت و این فرهنگ را به یاران خود منتقل می کردند.

آداب نماز:

نماز را وسیله نزدیکی هر انسان پارسا به خداوند می شمردند.اگر برای نماز ایستادی تلاش کن با حالت کسالت و خواب آلودگی و سستی و تنبلی نباشد. بلکه با آرامش و وقار نماز را بجای آور. در نماز خاشع و خاضع باش و برای خدا تواضع کنی و خشوع و خوف را بر خود هموار سازی.  پاهای خود را کنار هم بگذار و قامت را راست نگه دار و به راست و چپ توجه نکن و چنان باش که گویی خدا را می بینی و اگر تو او را نمی بینی، او تو را می بیند.

حکمت نماز:

علت تشریع نماز این است که بنده به ربوبیت پروردگار توجه و اقرار کند و مبارزه با شرک و قیام در پیشگاه پروردگار، در نهایت فروتنی و اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی  گذشته و نهادن پیشانی بر زمین، همه روزه انجام پذیرد. امام رضا علیه السلام درباره سایر دستاوردهای نماز فرمودند: نماز و مداومت یاد خدا در شب و روز سبب می شود که انسان مولا و مدبر وخالق خود را فراموش نکند و روح سرکش و تغیانگری در برابر خدا بر او قالب نیاید.

نماز اول وقت:

نماز اول وقت، محبوب ترین کار نزد خداوند است. هرگاه نماز در اول وقتش خوانده شود، به طرف آسمان بالا می رود، در حالتی که همچون نور می درخشد و درهای آسمان برای آن نماز باز می شود. سپس برای نماز گزار شفاعت می کند.و میگوید خدا حافظ تو باشد. حضرت رضا علیه السلام بر نماز اول وقت بسیار پای می فشردند و تاخیر آن را بدون عذر، روا نمی دانستند. ایشان می فرمودند: بدان که هر نمازی که دو وقت دارد: اول وقت و آخر وقت است، اول وقت خوشنودی پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است.

سجده:
سجده جان بندگی و وسیله قرب به خدا دانستند. نزدیک ترین حالت بنده به خدا را زمانی می دانستند که او برای خداوند سجده کند. به همین سبب است که خداوند فرموده است: واسجد واقترب سجده کن و نزدیک شو. یکی از زیباترین ارکان نماز سجده است که این رکن در نماز و حتی در غیر آن نزدیک ترین حالت آدمی به خداست.
نماز جماعت:

امام رضا علیه السلام برتری نماز جماعت بر فرادا را به اذای هر رکعت از جماعت، هزار رکعت از فرادا می دانستند. بر اهمین امام جماعت تاکید می کردند و می فرمودند: پشت سر تبهکار نماز به جای آورده نشود. امام در پاسخ به این پرسش که چرا نماز به جماعت قرار داده شده است ؟ به حکمت نماز جماعت اشاره می کنند: برای آنکه اخلاص و توحید(یکتا پرستی)  و اسلام و عبادت پروردگار علنی وظاهر و مشهود و آشکار باشد زیرا که در ظهارش حجت است بر اهل شرق و غرب برای خداوند عزوجل.

حکمت و آداب حج:

در نگاه امام علت حج رسیدن به حضورخداوند متعال و طلب رحمت و مغفرت و توبه کردن از گناهان است. کسانی که به زیارت خانه خدا مشرف می شوند باید گرد هوس ها و لذات جسمانی نروند و همواره اوقات خود را به عبادت و پرستش بگذرانند. هنگام حج قساوت قلب نداشته باشند و با همه مردم مهربانی کنند و خسیس نباشند.حجاج باید از همگان امید خود را قطع کنند و آرزوهای دور و دراز را از خود دور کنند. خود را از گرایش به فساد باز دارند و حقوق همدیگر را مراعات کنند.
روزه و رمضان:

به پنج دلیل روزه گرفتن بر مردم واجب شده است:

1.درد گرسنگی و تشنگی را بیابند و درک کنند.

2. با درک درد یاد شده بر فقر و نیاز در آخرت پی ببرند یعنی آن را دلیل بر احتیاجشان در آخرت قرار دهند.

3.بدین وسیله روزه دار خاشع و ذلیل و فروتن شده، درضمن بر آنچه از ناحیه گرسنگی و تشنگی به وی متوجه می شود صاحب اجروعارف و صابر شود.

4.روزه برای روزه داران در دنیا بر ادای تکلیف و راضی کننده ایشان است و در آخرت دلیل و راهنماست.
5. روزه دار سختی گرسنگی و تشنگی بر اهل فقر و مسکنت را در دنیا لمس می کند و این باعث می شود آنچه حقوق مالی و طلب فقرا از اوست بپردازد

انس با قرآن:

امام خود بر تلاوت فراوان قرآن تأکید کرده و همکان را به خواندن قرآن ترغیب می کردند. قرآن ریسمان محکم خداست ودستگیره مطمئن او و راه نمونه او که به بهشت می رساند و از آتش می رهاند. برنامه نقل شده از امام رضا در مورد خواند قرآن چنین است: 1- بعد از نمازصبح قرآن کریم را باز کرده و از روی آن تلاوت می کردند 2-شب هنگام که در بستر قرار می گرفتند آیات قرآن را تلاوت می کردند 3- هر گاه به آیه ای می رسیدند که در آن از بهشت یا دوزخ سخن رفته بود گریه می کردند و از خداوند درخواست بهشت می کردند.

تلاوت روزانه قرآن:

قرآن پیمان نامه ای است از خدای متعال به سوی آفریدگان او پس بر هر مسلمانی لازم است در این عهد الهی نظر کند و هر روز پنجاه آیه از آن را بخواند.

اثر دعا:

در نگاه امام، دعا سلاح مومن و ستون دین و روشنایی آسمان و زمین است. امام رضا علیه السلام همواره به اصحاب خود می فرمودند: علیکم بسلاح النبیاء. بر شما باد به اسلحه انبیاء.  گفتند: سلاح انبیاءچیست؟ ایشان فرمودند دعا.
ارتباط با خودتفکر و اندیشیدنعقل نعمتی است که خداوند به بندگان عطا کرده است و این هدیه الهی رسول باطنی است که می توان آن را گرانبها ترین ثروت، بهترین دوست و راهنما و اصلی ترین تکیه گاه انسان دانست. برترین عبادت، تفکر در راه و قدرت اوست. اندیشیدن در عالم خلقت راهی برای شناخت خداست.  لیس العباده کثره الصلاه والصوم، انما العباده التفکر فی امر الله عزوجل. عبادت به کثرت روزه و نماز نیست بلکه عبادت و پرستش فکر و اندیشیدن در کار پروردگار است.
توکل:
اگر بنده ای به این مرتبه برسد که جز برای خدا کاری انجام ندهد و جز او به کسی امیدوار نباشد، از غیر از او نهراسد و غیر از خدا چشم طمع به کسی نداشته باشد به همان چیزی دست یافته است که توکل بر خدا نام دارد. و مَن یَتوکل عَلی الله فَهو حسبُهُ  هر که به خدا توکل کند او را بس است. رهاورد و اعتماد به خداوند، قدرت تصمیم گیری و شجاعت و در نهایت پیروزی و کامیابی در همه عرصه هاست.

فراگیری دانش:خدا آنهایی را که ایمان آورده اند و کسانی را که دانش یافته اند، به درجاتی برافرازد. سوره مجادله آیه 11 در نگاه امام رضا علیه السلام یکی از راه های کامل شدن خِرد مسلمان برخورداری از این خصلت است: در طول عمرش از طلب دانش دلتنگ نشود. علم، خزینه ها باشد و کلید این خزائن سوال است. پس سوال کنید، خداوند بر شما ترحم می کند. در سوال کردن چهار طایفه به پادش نیکو می رسند: سوال کننده و تعلیم دهنده و شنونده و دوستداران این ها.
فهم دین:

دین مجموعه ای از عقاید اخلاق و احکام است که خداوند برای هدایت انسانها ار طریق پیامبر ارائه کرده است. دین روش زندگی آدمی است که میان زندگی اجتماعی و پرستش خدای متعال پیوند می دهد و در همه اعمال فردی واجتماعی انسان مسئولیت خدایی ایجاد می کند این مجموعه سبب خوشبختی انسان در ای جهان و سعادت و زندگی جاوید در جهان دیگر می شود وقتی از رابطه خود با دین یاد می شود، روی آوری و فراگیری دین و اندیشه و تفکر  در معارف آن توصیه می شود؛ به گونه ای که برترین خیر و نیکی خدا بر بندگان آن است که او را در فهم دین دانا کند.
دوری از رذایل:

هر مومنی در کنار آراسته بودن به فضیلت های اخلاقی، باید از رذایل و زشتی های اخلاقی دور باشد. در حدیثی از امام رضا علیه السلام آمده است که خودبینی و خودپسندی، تباه کننده عمل می باشد. امام علیه السلام می فرمایند: بخیل را آسایش نیست حسود را لذت نیست  پادشاه را وفا نیست و دروغگو را مروت نیست
کار و تلاش:

اسلام تمامی مسلمانان را به کار و تلاش تشویق می کند و به بی تحرکی و سستی و تنبلی هشدار می دهد امام رضا علیه السلام کار برای اقتصاد خانواده را ارزشی جهاد گونه معرفی می کنند: کسی که برای زندگی زن و فرزند خود مشغول کسب و کار است ثوابش از مجاهدان راه خدا بزرگتر است دیدگاه ایشان در باره کسب و کار اینگونه بود: آن کس که کار بیشتری می کند تا درامدش برای خود و کسانش بسنده باشد در نزد خدا پاداشی بزرگتر از پاداش مجاهد فی سبیل الله دارد.
بهداشت و نظافت:

انبیاء و اولیاء الهی پیشگام پاکیزگی بودند پاکیزگی از اخلاق پیامبران است .امام رضا علیه السلام می فرمایند: ناخن ها را روز سه شنبه بگیرید.روز چهارشنبه استحمام کنید، نیاز به حجامت را روز پنج شنبه برآورید- روز جمعه با بهترین عطر ها خود را خوش بو سازید. شستن بدن با آبه غساله(آب استفاده شده) منجر به جزام(بیماریهای مسری در حال حاضر) می شود- بر بهداشت دهان ودندان جهت بوی خوش دهان سختی لثه و سفیدی دندان ها تاکید داشتند.

تفریح:
امام رضا علیه السلام می فرمایند: از لذایذ دنیوی نصیبی برای کامیابی خویش قرار دهید و تمنیات دل را زا راه های مشروع برآورید. تفریح و سرگرمی های لذت بخش،شما را در اداره زندگی یاری می کند و با کمک آن، بهتر به امور دنیای خویش می پردازید. کوشش کنید اوقا شما  چهار بخش باشد: ساعاتی برای مناجات با خدا- ساعاتی برای کار زندگانی- ساعاتی برای معاشرت با برادران و معتمدان که عیب های شما را به شما بفهمانند و در درون با شما پاکدل باشند- و ساعتی هم برای لذت های غیر حرام خواب امام رضا علیه السلام می فرمایند: قدرت و سلطنت خواب در مغز است و خواب مایه پایداری و نیرومندی جسم است.توصیه های حضرت پیرامون خواب: هرگاه خواستی بخوابی، ابتدا به سمت راست بخواب و پس به سمت چپ. همچنین هنگام برخاستن، از سمت راست برخیز . هرکس آیه 41 سوره فاطر را بخواند از خراب شدن خانه بر سرش جلوگیری کرده است. ان اللهَ یُمسکُ السماوات والارض أن تَزُلا و لئن زالَتا إن أمسکهما مِن احدٍ مِن بعدِهِ انهُ کانَ حلیماً غفورا
مسکن مناسب:

این حدیث از رسول خدا بیان شده است. ایشان یکی از نشانه ای سعادت و خوشبختی مرد مسلمان را داشتن خانه ای وسیع و مرکبی راهور و همسر و فرزندی صالح می دانند امام رضا علیه السلام تیز بر فراخی منزل تاکید می کردند و می فرمودند زندگی دنیا و لذت آن در بزرگی منز و ودستان زیاد است حضرت رضا برای یکی از  خدمت کاران خود منزلی خرید و فرمودند چون منزل شما تنگ است در آنجا ساکن شو آن مرد گفت: پدرم در اینجا زندگی می کرد امام فرمودند: اگر پدرت نادان بود تو هم باید مانند او باشی.

ساده زیستی:سادگی و بی تکلفی در زندگی امام جاری بود. آن حضرت کم خوراک بودند و غذاهای سبک می خوردند. در خانه جامه ای ساده و غالبا پیراهنی از پارچه های خشن بر تن می کردند و فقط در مجالس عمومی و در میان مردم جبه ای لطیف بر رویش می پوشید. ابن عباد می گوید: امام تابستانها روی حصیر می نشستند و زمستانها بر روی گلیمی استراحت می کردند و تنها برای برخی نشست های جمعی خویشتن را در مواقعی می آراستند.

خوردن و آشامیدن:

در آغاز خوردن، غذا های سبک بخور، به اندازه توان و اشتها. تا هنوز اشتها داری، دست از خوردن بردار-هرکس در خوراک خود کمتر مصرف کند، سلامتی او افزون تر و فکر او بازتر خواهد بود.بنگر چه با تو و معده تو سازگار است و تنت را نیرو می دهد و چه خوراکی بر تو گواراست.به اندازه توان و میل خود در تابستان غذای با طبع سرد و در زمستان با طبع گرم و دردو فصل دیگر غذای معتدل بخور. من سفره ای که در آن سبزی نباشد غذا نمی خورم. هرگاه غذا خوردی اندکی به پشت درازبکش و پای راست را روی پای چپ بگذارارتباط با خلق

معاشرت کریمانه:

نوع برخورد و معاشرت پسندیده امام رضاعلیه السلام به گونه ای بود که بدون استثنا در دل های مردم نفوذ داشتند همواره متبسم و خوشرو بودند. با سخن هرگز به کسی جفا نکرد و کسی را نراند تا مگر شخص از گفتن باز ایستد. هیچ کس از غلامان و خادمان خود را دشنام نمی داد. در خنده اش قهقهه نمیزد بلکه تبسم می نمود. با زیردستان و خادمان خود با مهربانی و ملایمت رفتار می کرند. خادمان و حتی دربانان و نگهبانان را بر سر سفره شان می نشاند و با آنها غذا می خوردند. میهمانان خود را وادار به کار نمی کردند. امام در کنار تاکید بر معاشرت کریمانه با مردم، در باره معاشرت با اشرار هشدار می داد و می فرمودند: هر گاه شنیدی مردی حق را انکار می کند یا تکذیب می نماید یا اهل حق را دشنام می دهد از نزد او برخیز و با او مجالست مکن.

احسان و دستگیری:

هر کس از امام درخواستی داشت. ایشان درصورتی که قدرت و توانایی داشتند خواسه او را انجام می دادند. امام احسان فراوانی داشتند و به تنگ دستان در نهان صدقه می دادند بیشتر این کار را در شب های تاریک به انجام می رساندند تا احسان ایشان، شرمندگی نیازمند را در پی نداشته باشد.پیش از شروع به غذا خوردن نیز سهم مساکین را جدا می کردند. هرچه داشتند برای حل مشکل نیازمند هزینه می کردند.چیزی را که  پاداش و کرامت به آن تعلق می گیرد ضرر محسوب مکن. حضرت رضا علیه السلام هنگامی  که در خراسان بودند در روز عرفه تمام ثروت خود را به مردم بخشیدند. فضل ابن سهل عرض کرد: این عمل شما موجب ضرر و زیان است. حضرت فرمودندخیر چنین نیست بلکه در این عمل غنیمت و  و سود فراوانی است اگر به وسیله مال اجر و مزدی برای انسان حاصل شد، آن را هرگز زیان تلقی مکن.
رعایت حقوق مردم:

رعایت حقوق مردم و توجه به حق رنج کشیدگان، اصل قطعی و خدشه ناپذیر در زندگی اجتماعی امام بود. توجه به دادن دسترنج زحمت کش و تعیین مزد پیش از پایان کار، یکی از نمونه های دغدغه مندی امام است.
شوخی و شادابی:سیرت نیکو و اخلاق خوش، آدمی را نزد خداوند محبوب  می کند و اگر این حسن خلق، شادی دیگران را در پی داشته باشد، مسرت پیامبر و خدا را به دنبال دارد. شوخ طبعی از گونه های شیرین شادمانی است که آن را از ویژگیهای دین داران دانسته اند.اعتدال در شوخ طبعی، ارزش است. شوخی باید از دروغ، زشتی، فحاشی و ناسزا دور باشد و ضمن پرهیز از افراط در شوخی، حریم شرعی نیز حفظ شود.

عیادت بیمار:

تکریم بیمار و عیادت از او یکی از سفارش های مهم اسلام بوده و یکی از حقوق مومنان شمرده شده است. هریک از شما بیمار شوید، برادران مومن خود را اعلام کنید تا شما را عیادت کنند که هر مومنی را اقلاً یک دعای مستجاب است شاید که آن نصیب شما شود

ارتباط با والدین:

نیکی به والدین مهمترین تکلیف الهی تلقی می شود. به گونه ای که بعد از توحید از آن یاد می کنند. همچنان که مسئله عقوق، بعد از شرک ورزیدن به خدا بزرگترین گناه کبیره است.امام رضا علیه السلام بر رفتار پسندیده با پدر و مادر توصیه فرموده و این نکات را بیان می کنند: نیکی به پدر و مادر اگر چه مشرک باشند واجب است ولی محدوده اطاعت از پدر و مادرتا جایی است که اطاعت آنها معصیت خدا نباشد.خداوند به سه چیز همراه با سه چیز دیگر امر کرده است از جمله امر کرده است که از او تشکر کنند و سپاسگذار او باشند همراه باشکر و سپاس از والدین پس هرکس که از والدین خود تشکر نکرد و آنها را سپاس نگفت، شکر خدا را به جای نیاورده و او را سپاس نگفته است.امام در باره عقوق والدین هشدار می دهند: خداوند متعال عقوق والدین را حرام کرده و این به سبب خروج از  اطاعت خداوند و تعظیم والدین و دوری از کفران نعمت و ابطال شکر گزاری است اگر وقوق والدین حرام نشده بود، قطع نسل پیش می آمد و احترام پدر و مادر از بین می رفت و کسی حقوق آن ها را نمی شناخت. درنتیجه قطع رحم می شد و پدر و مادر، اولاد خود را ترک می کردند و فرزندان هم از نیکی به آنهاخودداری می ورزیدند.

انتخاب همسر:

دقت در انتخاب همسر، ضرورت است و مسامحه و بی توجهی پشیمانی در پی خواهد داشت. وقتی از ویژگی ها و معیارهای گزینش همسر یاد می شود در کنار دین داری، حسن خلق معیار مهم تلقی می شود. نیک سیرتی و اخلاق خوش و برخورداری از فضائل اخلاقی، اساس و شیرازۀ استحکام زناشویی است و بی شک سوء اخلاق، بی احترامی و نامهربانی هایی در پی دارد و فروغ محبت را خاموش خواهد ساخت.

رفتار با همسر:

رابطه عاطفی و وابستگی زن و شوهر به یکدیگر، امتیاز و لطف الهی برای زیبایی و طراوت زندگی است. از حضرت رضا علیه السلام سخنان چندی برای نوع رابطه زن و مرد بیان شده است: هیچ فایده ای به کسی نمیرسد بهتر از اینکه برای او بانویی باشد که نگاه کردن به او موجب سرور و شادمانی همسر بوده و در غیاب شوهر امانت دار و حافظ حریم خویش و خانواده و اموال شوهر باشد. امام به آراستگی برای همسر تاکید می کردند و می فرمودند آراستگی بر عفت زنان می افزاید.
رفتار با فرزند:

فرزندت را نزن و برای ادب کردنش از او قهر کن ولی مواظب باش قهرت زیاد طول نکشد و هرچه زودتر آشتی کن.
عقیقه برای پسر و دختر، نامگزاری، تراشیدن موهای سرنوزاد در روز هفتم و معادل وزن موها، طلا یا نقره صدقه دادن لازم است و ختنه پسربچه ها واجب است. کسانی که توانایی لازم را دارند باید بر زن و فرزند خود توسعه و گشایش دهند. تاکید بر نام گذاری مناسب فرزند داشتند خانه ای که در آن محمد باشد صبح و شب با خیر سپری می شود.
منشور زندگی جمعی:

یکی از یادگاری های زیبا و مهم که از امام به پیروان خویش رسیده است پیامی است که حضرت عبد العظیم حسنی آن را روایت کرده است روز حضرت چند نکته مهم به او آموختند و به او یاد آور شدند تا که آن را به شیعیان و یاران ابلاغ کند. این پیام که می توان آن را منشور زندگی جمعی نامید بدین شرح است:نامه امام رضا علیه السلام به عبد العظیم حسنی: سلام مرا به دوستانم برسان و به آنها بگو: شیطان را به دل خویش راه ندهند. در گفتار خویش راستگو باشند و امانت را ادا کنند. خاموشی را پیشه خود سازند. از نزاع و جدالهای بیهوده ای که سودی برایشان ندارد، دوری کنند. به همدیگر روی آورند و به دیدار و ملاقات هم بروند؛ زیرا این کار موجب نزدیکی به من است. خود را به دشمنی و بدگویی با یکدیگر مشغول نسازند زیرا با خود عهد کرده ام که اگر کسی چنین کاری انجام دهد و دوستی از دوستانم را ناراحت کند و به خشم آورد، خداوند را بخوانم تا او را در دنیا با شدید ترین عذاب ها مجازات کند و در آن سرا نیز از زیانکاران خواهد بود.
به ایشان بگو: همانا پروردگار نیکوکارانشان را آمرزیده و  از خطای گنهکارانشان در گذشته است؛ مگر کسی که به خدا شرک ورزد یا دوستی از دوستانش را بیازارد یا کینه آنها را در دل بگیرد. به درستی که خداوند او را نخواهد بخشید تا آنکه از کردار ناشایست خویش دست بکشد. هر گاه از این عمل نادرست خود دوری کرد امرزش خداوند را شامل خود کرده است

خلاصه کتاب منشور زندگی در منظر امام رضا(ع)